Starzik Adolf przi wojsku 

Uż pore roków minyło jak mój starzik umrzuł, ale fórt go spóminóm, a nie jyny jo, ale inksi też, kierzi go znali. Starka umrziła piyrszo, miała uż kupe roków, ale do kónca była zdrowo i wszyjstko robiła, aji w polu i na zogónach. Potym jak starka umrziła, to w chałupie było jakosik pusto. Dycki było tela ruchu i charmidru – dobrze że tyn starziczek eszcze nóm zustoł, bo aspóńć było do kogo przerzóndzić. A było o czym, wiyrzcie mi. Starzik poradził fórt rzóndzić o wojnie, o hańdownych czasach, o wszyjstkim, bo był przeogrómnie móndry, kupe czytoł i dycki telewizor oglóndoł coby wiedziec, co się kaj na świecie robi. 

   Na miano starzikowi było Adolf. Był to postawny panoczek, mioł biołego fusa, brody ni mioł bo sie dycki rano golił. W kapsie mioł sznuptychle, abo jakóm hadre coby mioł do czego nos uciyrać. Galoty mioł stare, bótki szpagatym scióngane, i kratkowanóm koszule. Na głowie nosiuł czopke, takóm jakóm sie kiejsi nosiło baji za „Starej Polski”. Przi galatach starzik nosiuł posek, abo hozyntregi. Za poskiym dycki mioł postyrkane pokrziwy, bo prawił, że sóm dobre na rewne. A starzi ludzie rewme mieli od roboty i od zimna, bo się w życiu dojść narobili. Jak starzik był na wojnie to spod s kónia, słómoł noge i zaczón chrómać. Potym uż nie poradził wartko gónić, jako za młodu i musioł chodzić s krykóm. Jak się słónko oprziło w lecie to się dycki pieknie opolił.    Rynce mioł urobióne, ale na gymbie był gładki, bo nigdy nie kurzuł cygaretli, jyny czasami se rod wypiuł. Spóminoł, że jak szoł ze szyhty to sie dycki stawili s kamratami do szynku na jedno piwo, a potym se musioł eszcze zadobrzić achtliczkiym gorzołki. Tóż starka potym ś nim ryczała i robiła krawal. Larma było na dziedzinie! Ale to eszcze nic, bo staro Machejka, jak prziszoł Machej naprany s roboty to go zawiyrała do chlywa ku babucióm... Ostuda była przeogrómno.
    Jak jyny na wiosne słónko wyświyciło to starzik broł taki skłodany stołek, abo sztokerdle i siadowoł se pod stodołóm przi murze i poradziuł cały dziyń sie dziwać, jak gowiydź se chodzi po placu, abo rozrzóndzać. Jo żech była wtedy eszcze mało i rada żech posłuchała co mi starzik prawił. Mioł mie rod, bo żech była ganc na niego podano. Miałach takóm samóm puse, lica i modre oczy. Broł mie dycki na kolana i opowiadoł bojki, abo śpiywoł. A pieśniczek znoł moc a moc. Czasami se sy mie błozna robił i opowiadoł wica. Starziczek rod chodziuł do lasa na grziby, co chwila sie dziwoł do chlywa, jak poradził to odbywoł babucie i gowiydź, sbiyroł wajca, a potym robił wajecznice ze sznytlochym . Nie było mu ciynżko chodzić na szpacyr po miedzy. Dreptoł aż do sprzyczki przi cesarskij ceście. Jak wybiło połednie to starzik sie uż pytoł kiedy bydzie obiod bo se przeogrómnie rod pojod i mioł spust. Po obiedzie dycki szoł leżeć – tak robili wszyjscy siedlocy i gospodorze. Jak była jako impreza, abo świynto to starzik też piyrszy za stołym siedzioł – dycki był honorowy. 
Za młodu robiuł na banie. Był ajzybanerym, aji za niymieckij okupacyji. Jejżdziuł na lokomotywie i woziuł wóngli s gruby. Mioł troje dziecek – moja    Mama była nejmłodszo i też jóm mioł strasznie rod – tak jako mie. Ujec s ciotkóm mieli głowy do nauki i poszli kansikej do świata sztudyrować. Ojciec starzika mioł kupe dziecek – było ich w chałupie dziewiynć. Dwaj chłapcy i siedym dziołuch. Prawie wszyjscy się pożynili i powydowali do Czech. Pokiel żyli, to się dycki do nas stawili, jak byli w Polsce, a potym jakosi się kóntakt urwoł. Starke Zofije poznoł na muzyce – poszoł s kamratami potańcować i od razu sie mu piekno, młodo dziołucha spodobała. Prawiuł, że miała długi włosy, piekne czorne oczy i przeogrómnie fajnie tańcowała. Wywijali snoci do biołego rana na tej muzyce. Potym starzik chodziuł na zolyty. Jak ku ni chodziuł dycki ji prziniós jaki dobry bómbón abo czekulade. Broł jóm też na muzyke, coby se dziołucha kapke powywijała. A oba radzi tańcowali. Aji potym jak uż byli starzi i nie poradzili nogami przebiyrać zwyrtali na każdym wiesielu. Kiejsi tak bywało, że synek chodziuł ku dziołusze, a potym były smowy – ojcowie się dorzóndzali skuli wiesielo. Jak starzik sie ożyniuł ze starkóm to się chycili budowy. Dycki chowali krowy, babucie i trusioki. Byli robotni tóż sie im mnożiło. Starka dycki prawiła „Kómu się nie lyni, tymu się zielyni...”
    Chałupe se wybudowali pod lasym w pieknym miejscu. Dokoła sóm pola i miedze, a kole chałupy je dolina. Je tu kupe strómów. Każdy kiery tu przijedzie prawi, że to je przeszumne miejsce. Hań downi starzik mioł aji pszczoły, tóż go nazywali Gróman s pasieki. Bo na dziedzinie tak bywało, że każdy mioł jakisi miano. Tóż był Wawrziczek Tralala i Hanzel Kokot i aji Brachaczek Pitras. Na wiosne starzik opowiadoł, że było nejwiyncyj roboty. Trzeja było, orać, brónować, obili sioć i porzóndek kole chałupy robić. Ale człowiekowi sie tak jakosi lepszy na sercu robiło, bo wszyjstko się zielyniło, kwiotki w zogrodzie rosły i słónko coroz barży grzoło. Na wiosne sie starzikowi cieliły krowy. Szoł do Jozefa Kokota za las i pytoł go coby mu pómóg. Hanzel mioł dycki kupe roboty, bo to był taki wielki siedlok, ale pómogali se pospołu, tóż prziszoł. Potym, jak się krowiczka ocieliła, siedli se pospołu pod takim wielkim brzimym, i popijali gorzołeczke. Starka im nic nie prawiła, ani nie robiła krawalu, bo była rada, że zaś mo cieloka. I zajś był co chować, trowy było wszyndzi kupe, tóż starzik chodziuł s kosóm i siyk. Potym to na tragaczu ze starkóm swozili do chlywa. 
   Przez lato też było moc roboty. Trzeja było kosić trowe i suszyć siano. Starzik to był piyrszy kosiorz na dziedzinie. Poradziuł kosić cały Boży dziyń. Mieli dycki pore krów tóż siana musieli zaforocić całóm fure. Potym kosili obili i młócili na sómsieku. Zorka potym wioli burdakiym. Suli to obili do miechów i nosili na piyntro. Starzik mioł we stodole taki młynek, kierym mleł zorka na krupice. Potym starka piykła s tego chlyb. Jak był chyc w lipcu, abo siyrpniu, to do starzików przichodzili starzi ujcowie i ciotki. Siodowali pod strómym i rozrzóndzali o hańdownych czasach i spóminali se młode roki. 
   Na jesiyń liści spadowały ze strómów i trzeja było sie rychtować do zimy. Na odpust kopało sie ziymioki. Baby przichodziły na wyrobek s kopaczkami. Kiejsi nie było traktorów, tóż wszyjstko się robiło rynkami. Zogónów było moc, aji dwacet – cióngły się od miedzy do lasa. Wiesioło było na tych wykopkach, baby śpiywały, a chłopi rómbali drzewo i forocili do szopy, abo skludzali do wiaty. Liści leżało moc na ziym, tóż trzeja było w dzichcie ich nosić do chlywa krowóm na posłani. Potym jak uż wszyjstki liści ze strómów pospadowały, chneda była zima. 
   Starzi ludzie prawili, że kiejsi zimy były gorsze jako terazy. Śniega dycki napadało i jak mróz chyciuł to dzierżoł aji do marca. Na świynta starzik szoł do lasa po strómek. Prziniós jakigo smreka, abo jedle, a potym wszyjscy go strojili. Dziecka miały ucieche, bo na świynta było wiesioło. Starzik opowiadoł, że za Austryje jak był mały, to groł w jasełkach. Po świyntach baby dycki chodziły na szkubaczki. Kaj była jako dziołucha na wydaniu, tam gaździno chowała gynsi coby miała piyrzi na wiano do cery. Baby na szkubaczkach dycki śpiywały rostomaite pieśniczki, smutnawe i wiesiołe. Jak kiero miała jakóm starojś to śpiywała: „Świecie, świecie, świecie marny odeszoł mie synek szwarny, odeszoł mie do świteczka, wzión mi klucze od serduszka…” a jak ji zajś było na sercu lepszy to se nuciła: „Tyn kóńczycki mostek ugino sie, pod nim ciecze woda roslywo sie, w tej wodzie rybki sóm, żodyn ich nie chyto malutki sóm…” Chłopi nie chodzili na szkubaczki – óni se raczy siodowali we waszkuchni i popijali warzónke. Mój starzik też rod warzónke pjuł. Jak sie óna zależała w bintfelu przes pore tydni i przegryzła s cukrym to przeogrómnie chłopóm szmakowała. 
   Baby dycki miały utrope s tymi chłopiskami, bo jak se siedziały w kuchyni na tych szkubaczkach to óni jich straszyli, klupali na okno, abo eszcze wyprawiali inksze błozna. Ale kiejsi było wiesioło, ludzie byli jacysi inaksi. Poradzili sie zynś, pośpiewać, pograć na heligónie, abo hóślach. Zima była dycki długo. Starzik opowiadoł, że nieros było kupe wilków, gor za Niymca. Jak uż było ku Wielkanocy, dziecka miała dycki kupe uciechy. Malowały wajca i chodziły s goiczkiym. A przi tymu se tak śpiewały: „A na tym gojiczku malowane wajca, sóm też tam dziołuszki szykowne to tańca, goiczek zielóny, pieknie przistrojóny…” Po świyntach uż sie robiło cieplij, śniyg topnioł, trowa sie zaczła zielynić, a na strómach posiadały ptoki, kiere przileciały kansik s Afryki. Starzik opowiadoł, że jak na miedzy uwidzioł bocónia, tóż wiedzioł, że może uż sioć i orać. Hańdowni nie było traktorów jyny ledzy kany kónie, tóż robota była ciynżko. Starzicy harowali od rana do nocy, a eszcze były małe dziecka i trzeja było obiod warzić i przi gowiedzi chodzić. Jo nie wiym jak óni to wszyjstko poradzili porobić…Dzisio uż młodzi ludzie ani tego nie uwierzóm, jako kejsi bywało. Wiosna jak prziszła to ludzie uż sie radowali bo było cieplij i dnie były dłuksze. 
   Muszym wóm eszcze cosi napisać o zabijaczce. Bo u nas sie dycki babucia zabijało aji dwa razy do roku. Starzik był dycki nejważniejszy na tej zabijaczce i rod wszyjstkim dyrygowoł. Na spyndzie Mamulka kupowali małego kormika. Takigo małego, że go Tacik poradzili wrazić do kapsy. A s niego wyrosnył taki przeogrómny babuć, co mioł aji przes sto kila. Babucia sie zabijało w zimie, abo wczas na wiosne, jak eszcze nie było kupe much. Bo mucha jak nasrała do miynsa to zaros zaczło smerdzieć i trzeja było dować pozór coby żodnej na miynsie nie było. Wczas rano sie zabijało takigo odchowanego kormika. Starzik dycki musioł być piyrszy przi masorzowi, prawił mu jako co mo robić. Masorz nieros był zły że starzik mu fórt rezykuje, ale nic nie prawił. Kiejsi było inakszy jako teraz. Starzi ludzie to była świyntość. Wszyjscy jich szanowali. Nie dej Boże, coby jaki synek, abo dziołucha zapyskowała, tojście mógli widzieć, co sie robiło. Jo też kiejsci odpyskowała starce tożech dostała fange w pysk… 
   Nie bydym wóm uż dali pisać o tej zabijaczce, bo sie mi jejść zachciało. Powiym wóm jyny tela, że wszyjstko było przeokropnie dobre i mi szmakowało. Jo myślym, że tak było skulio starzika, bo dycki wszyjstki kónski miynsa musioł wrazić do gymby i prawił co eszcze trzeja wsuć – pieprzu, soli czy jakigo inkszego pruszku. Po zabijaczce chłopi se siedli s masorzym pod strómym i jedli swaczyne, to je taki jodło s wóntroby, co sie warzi ros w roku przi zabijaniu babucia. Potym eszcze Mamulka prziniyśli warzónke s bintfela tóż chłopi byli radzi. Starzik też dycki sztamperliczek musioł polizać, bo jak żech wóm pisała gorzołki za kragiel nie wylywoł.
   Starzicy chowali dycki kupe gowiedzi. Mieli też krowy. Starzik opowiadoł, że kiejski s tymi krowami była straszno ostuda – gor, jak sie zaczły biegać. Trzeja było ijś ku bykowi przes las do Hanzla Kokota. Ale Starka wiedziała, że jak starziczek tam zóndzie to chneda nie przidzie, bo Hanzel warził przeogrómnie dobry bimber, co go aji baby piły, a oblizowały sie. Kiela razy było tak, że krowa sama do chałupy prziszła, bo sie ni mógła doczkać na starzika. Była tak móndro, że se stanyła na swe i potym jak od tego byka prziszła to była jakosi słuszno. Isto sie w tymu bykowi zakochała… Za pore miesiyncy krowa jakosi sgrubła alech nie wiedziała czymu. Potym dziepro we szkole żech sie dowiedziała. Jak uż krowa była fest grubo to s ni wylos cielok. Starzik prawił, że sie cieli. Przi cielyniu też dycki był Hanzel Kokot. Jednego razu był tak naprany, że zamiast cióngnónć cieloka to chyciuł krowe za chłost…
   Ros starzik se kupiuł koze. Takigo podciepa s rogami. Starka przeogrómnie wrzeszczała i miała recht, bo potym jak sie koza góniła to żodyn nie chcioł ijść s nióm ku capowi. Biydny starzik musioł brać lańcuch i ijść borok sóm. Ros to trefiło w niedziele. Ludzie szli do kojścioła a starziczek dreptoł cesarskóm cestóm ku capowi. Ostudy było na całóm dziedzine i potym uż kozy nie chowali. Kupili se za to baróna i owce. Dycki jich strzigali i mieli wełne. Potym tóm wełne sprzedowali Górolóm s Kóniokowa. Starzik opowiadoł że kiejsi, jak eszcze ze Starkóm sie nie galaniuł, to sie mu przeogrómnie podobała jedna Górolka s Istebnej. Wiycie tam sóm przeogrómnie szwarne dziołuszki, a robotne jak niewym co. Tej, co sie Starzikowi podobała było na miano Jewka. Miała czorne włosy, modre oczyczka, czyrwióne lica i długi warkocze. Snoci, że mieli sie przeogrómnie ze Starzikiym radzi, jyny jeji Ojcowie zabróniali ze Starzikiym mówić. Biydno Jewka siodywała pod Baranióm u potoka na kamiyniu i śpiywała „Nie tak tańcowani, jako lićko jego, wy moja Mamulko dejcie mie za niego, bo jak mie Mamulko za niego nie docie, to swoji warkocze porómbiym na gnocie…” I tak snoci srobiła, wziyna rómbanice i poucinała swoji szumne czorne warkocze. Potym sie wydała, ale sie przi chłopie miała źle. 
Jak żech wóm uż napisała Starziczek rod czytoł rostomajite ksiónżki. Kupe wiedzioł, i potym opowiadoł co poczytoł ludzióm i Starce. Ona jednako ryczała, coby sie raczy chyciuł roboty. Kiejsi nie było telewizora, tóż ludzie czytali gazety abo posłuchali radija. Starzik opowiadoł, że baby nie musiały czytać, ani radija posłuchać, bo stykło, że sie zebrały do kupy pod kómzumym, abo przi kojściele i uż wszyjstko wiedziały, co sie kaj na dziedzinie robi. Kiery chłapiec sie ożyniuł, kiery umrzuł, a gdo sie s kim na muzyce zajś pobiuł. Starka dycki prawiła, że chłopy to sóm eszcze gorsi plotkorze od bob, bo jak sie w aryndzie przi szynku syndóm do kupy, to też wszyjstko wiedzóm i każdego obrzóndzóm. Starzi ludzie sie w życiu urobili i za to ich wszyjscy szanowali. Ale po robocie, przi sobocie siodywali se pod strómami i posłuchali jak ptoszki śpiywajóm. Dycki kierysi prziszoł od sómsiada abo s rodziny, tóż Starzicy sie radowali. Taki stary Ujec poradziuł pieknie grać na harmoszce tóż dycki przigrywoł a baby śpiywały stare cieszyński pieśniczki. Kiejsi sie ludzie jakosi poradzili zynść i radować. Dzisio uż tego ni ma, bo każdy mo pieknóm chałupe, auto, telewizor abo jakisi kómputry i dziecka jyny siedzóm i ślynczóm nad grami, a potym sie jim gupoty śnióm. Hań downi dziecka były inakszy chowane, szanowały starych ludzi, a dzisio to ani Dobry Dziyń nie powiedzóm. 
Jak starka umrziła to my mieli jednego razu s naszym Starziczkiym ostude, bo sie chcioł żynić. Mioł uż przes osimdziesiónt roków, ale fórt sie mu baby podobały. Jak jako sómsiadka prziszła tóż sie ji pytoł czy sie za niego wydo… Baby go oprzezywały coby nie robiuł ostudy bo to sie przeca nie godzi na stare roki. My sie tymu wszyjstkimu śmioli i robili my błozna s tych bob. Było s tym naszym Starziczkiym siedym światów, ale my go mieli przeogrómnie radzi. Jak umrzuł to żech beczała ze dwa tydnie i nie poradziłach nic jejść. Nic mie nie cieszyło. Dziepro za miesiónc żech doszła do siebie. 
Dzisio uż żech je prawie dziywkóm na wydaniu i ros na tydziyń chodzym na kierchów na grób Starzików. Tak se myślym co je to nasze życi wert. Człowiek robi, charuje dziecka chowie, a potym i tak idzie pod dornik…Starzik prawiuł, że ziymeczka wszyjstki choroby wycióngnie. Dej Boże coby tak było. Tak se czasym myślym, co ón terazy robi i kaj je. Isto se siedzi kansik w izbie przi piecu na sztokerdli, a s Pón Bóczkiym rozrzóndzo o tym naszym żywobyciu. Dziwo sie na nas s wyrchu i macho rynkami. Iesi sie zajś zyndymy pospołu pod brzimym wszyjscy do kupy bydymy śpiywać rozrzóndzać i zajś nóm bydzie wiesioło.